AKAMAS: Πολιτικό Παρασκήνιο

1936

Γενιέται ο Ομέρης.
Η είναι βρεττανική αποικία. Οι δυο κοινότητες της Κύπρου ζουν αρμονικά διασκορπισμένες σ’ όλο το νησί. Οι Ελληνοκύπριοι αποτελούν το 80% κι οι Τουρκοκύπριοι το 18%.

1946

Ο Ομέρης είναι 10 χρονών. Πάει στον Ακάμα.
Οι Βρεττανοί έχουν δώσει τις πρώτες πολιτικές ελευθερίες στην Κύπρο μετά την αθρόα συμμετοχή Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στον αγγλικό στρατό κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ιδρύονται τα πρώτα κόμματα, αρχίζει η εθνική αφύπνιση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στις πόλεις.

1955

Ο Ομέρης είναι 20 χρονών. Ερωτεύεται τη Ροδού. Συμμετέχει στον ένοπλο αγώνα των Ελληνοκυπρίων.
Οι Βρεττανοί αρνιούνται την αρχή της αυτοδιάθεσης για την Κύπρο. Οι Ελληνοκύπριοι φτιάχνουν μια μυστική οργάνωση (ΕΟΚΑ) και ξεκινούν ένοπλο αγώνα με αίτημα την ένωση με την Ελλάδα. Οι Τουρκοκύπριοι αντιπροβάλλουν την απαίτηση για διχοτόμηση και συμμαχούν με τους Βρεττανούς ενάντια στην ΕΟΚΑ. Πολλοί Τουρκοκύπριοι νέοι στελεχώνουν ένα επικουρικό αστυνομικό σώμα, που ιδρύει το αποικιακό καθεστώς για να αντιμετωπίσει την ΕΟΚΑ. Σύντομα ξεκινούν συγκρούσεις ανάμεσα σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Οι Βρεττανοί μετατρέπονται σε διαιτητές. Εμπλέκουν την Τουρκία στο πρόβλημα κι απειλούν με διχοτόμηση.

1961

Ο Ομέρης κερδίζει τη Ροδού. Δυο χωριά μπροστά στη σύγκρουση.
Η ανεξαρτησία επιβάλλεται σαν λύση συμβιβασμού. Η ένωση και η διχοτόμηση αποκλείονται. Οι Τουρκοκύπριοι κερδίζουν πολιτικά δικαιώματα, που αντιστοιχούν στο 30% κι αντιπρόεδρο με δικαίωμα βέτο.
Η Βρεττανία, η Ελλάδα και η Τουρκία κηδεμονεύουν την κυπριακήν ανεξαρτησία ως εγγυήτριες δυνάμεις, που έχουν δικαίωμα μονομερούς επέμβασης όταν απειληθεί το status quo. Το κράτος έχει πολλές διαχωριστικές διατάξεις: Ξεχωριστοί δήμοι στις πόλεις, απαγόρευση μιχτών γάμων κοκ.

1963

Ο Ομέρης κι η Ροδού ξανά μαζί.
Ο πρόεδρος Μακάριος προτείνει συνταγματικές αλλαγές με τη δικαιολογία ότι το κράτος δε μπορεί να λειτουργήσει. Ένα ασήμαντο επεισόδιο στο κέντρο της Λευκωσίας ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους μετατρέπεται σε διακοινοτική σύγκρουση. Είναι προφανές ότι οι εθνικιστές και των δυο πλευρών ήταν προετοιμασμένοι γι αυτή τη σύγκρουση επιδιώκοντας τους εθνικούς τους στόχους: Την ένωση με την Ελλάδα οι Ελληνοκύπριοι, τη διχοτόμηση η Τουρκοκύπριοι.

Ωστόσο κι αυτή τη φορά ούτε ο ένας ούτε ο άλλος πετυχαίνουν το στόχο τους. Δημιουργούνται όμως σ’ ολο το νησί τουρκοκυπριακοί θύλακες, οι οποίοι ελέγχονται από Τουρκοκύπριους μαχητές και αξιωματικούς του τουρκικού στρατού, στους οποίους απαγορεύεται η είσοδος σε όλους τους Ελληνοκύπριους. Για αντεκδίκηση οι Ελληνοκύπριοι απομονώνουν τις περιοχές αυτές. Οι Τουρκοκύπριοι πολίτες περνούν μια ζωή στέρησης και μιζέριας, φυκακισμένοι σε μια ζωή που τους επιβλήθηκε χωρίς να το καταλάβουν. Αν θελήσουν να βγούν έξω από τους θύλακες-γκέτο χρειάζονται την άδεια του Τούρκου αξιωματικού που τους κυβερνά. Κι όταν βγουν υφίστανται τον εξευτελισμό μιας σειράς ελέγχων από τους Ελληνοκύπριους αστυνομικούς.

1967

Μια ομάδα συνταγματαρχών οργανώνει πραξικόπημα στην Ελλάδα ανατρέποντας τη δημοκρατική κυβέρνηση.

1971

Η ελληνική χούντα αρχίζει μια εκστρατεία υπονόμευσης του προέδρου Μακαρίου με σκοπό να τον εξαναγκάσει να αποδεχτεί διχοτομική λύση στην Κύπρο. Χρηματοδοτεί μια παράνομη οργάνωση που σκοτώνει ανθρώπους και τοποθετεί βόμβες σε αστυνομικούς σταθμούς (ΕΟΚΑ Β).

Υποδαυλίζει εκκλησιαστική κρίση για να εξαναγκάσει τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο να παραιτηθεί από πρόεδρος της Δημοκρατίας. Όλες οι προσπάθειες αποτυγχάνουν χάριν σε λαϊκές κινητοποιήσεις Ελληνοκυπρίων που υπερασπίζουν τον πρόεδρο Μακάριο.

1974

Η ελληνική χούντα παγματοποιεί στις 15 Ιουλίου πραξικόπημα στην Κύπρο. Πρωτοστατούν Έλληνες αξιωματικοί, που στελεχώνουν την κυπριακή Εθνική Φρουρά. Ο πρόεδρος Μακάριος ανατρέπεται και καταφεύγει στο εξωτερικό.

Πέντε μέρες αργότερα, στις 20 Ιουλίου, τουρκικός στρατός αποβιβάζεται στην Κύπρο. Ως τις 15 Αυγούστου ολοκληρώνει την κατάληψη του βορείου τμήματος του νησιού (36% του κυπριακού εδάφους). 180 000 Ελληνοκύπριοι του κατειλημμένου τμήματος γίνονται πρόσφυγες στο νότο.

Η χούντα στην Ελλάδα πέφτει. Οι πολιτικοί παίρνουν την εξουσία και διεξάγουν εκλογές. Η χούντα πέφτει και στην Κύπρο. Ο Μακάριος επανέρχεται. Τα Ηνωμένα Έθνη ζητούν απομάκρυνση των ξένων στρατευμάτων κι επιστροφή των προσφύγων. Ωστόσο ο τουρκικός στρατός παραμένει στο νησί με τη δικαιολογία ότι προστατεύει τους Τουρκοκύπριους.

1975

Ο Ομέρης και η Ροδού αρνούνται να μετακινηθούν στο βορρά.
Η Τουρκία πετυχαίνει κατόπιν μιας σειράς απειλών να μεταφερθούν οι Τουρκοκύπριοι του νότου στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα, ώστε να γίνει πλήρης διαχωρισμός των δυο κοινοτήτων του νησιού. Η μεταφορά γίνεται μέσα από ανθρωπιστικές συμφωνίες, ώστε η ελληνοκυπριακή πλευρά να διατηρήσει τα προσχήματα ότι δεν συμφωνεί στο διαχωρισμό. Πρώτα γίνεται ανταλλαγή των αιχμαλώτων ανδρών. Οι Ελληνοκύπριοι άντρες, που συνελήφθησαν στο βόρειο τμήμα, αποστέλλονται στον νότο κι οι Τουρκοκύπριοι άντρες, που συνελήφθησαν στο νότο, αποστέλλονται στο βορρά. Μια δεύτερη συμφωνία προβλέπει την επανένωση των οικογενειών. Μ’ αυτό τον τρόπο η ελληνοκυπριακή πλευρά επιτρέπει στα γυναικόπαιδα Τουρκοκύπριους του νότου να μετακινηθούν στο βορρά για να σμίξουν με τους άντρες τους, που στάληκαν ήδη εκεί. Οι Τουρκοκύπριοι του νότου, παρόλο που διστάζουν, δεν προβάλλουν αντίσταση. Από την μια οι ταλαιπωρίες τους από από τις ελληνοκυπριακές παραστρατιωτικές ομάδες κι από την άλλη οι υποσχέσεις της ηγεσίας τους για διανομή της πλούσιας ελληνοκυπριακής γης τους κάμνουν να αποδεχτούν μοιραία αυτή την μετακίνηση, έστω κι αν τη θεωρούν οι πιο πολλοί σαν προσωρινή. Ελάχιστοι έμειναν στο νότο.

1975-1983

Τα Ηνωμένα Έθνη επαναλαμβάνουν στις αποφάσεις τους την επιμονή τους σε ένα ανεξάρτητο κυπριακό κράτος. Οι δυο κοινότητες συμφωνούν σε ένα πλαίσιο συνομιλιών για λύση του κυπριακού στη βάση ενός διζωνικού ομόσπονδου κράτους. Διεξάγονται συνομιλίες για χρόνια χωρίς οι δυο πλευρές να καταλήγουν σε συμφωνία. Εν το μεταξύ το νησί είναι πάντα χωρισμένο χωρίς καμιά επαφή ανάμεσα στις δυο πλευρές.

1983

Ανακυρήσσεται ανεξάρτητο τουρκοκυπριακό κράτος (TRNC, Turkish Republic of North ). Αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία κι απομονώνεται πλήρως από τον κόσμο. Η τούρκικη λίρα γίνεται το νόμισμά του, η επιβίωσή του εξαρτάται απόλυτα από την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας. Οι Τουρκοκύπριοι, που έλπιζαν σε μια καλύτερη ζωή, δυσπραγούν κι αρχίζουν να μεταναστεύουν μαζικά. Το καθεστώς του TRNC εισάγει επίσης μαζικά εποίκους από την ανατολική Τουρκία με προφανή στόχο ν’ αλλάξει τη δημογραφική σύνθεση της Κύπρου. Σήμερα υπολογίζεται ότι οι έποικοι είναι περισσότεροι από τους Τουρκοκύπριους.

2002

Εν όψει της απόφασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποδεχτεί την Κυπριακή Δημοκρατία ως μέλος της, παρατηρείται κινητικότητα για λύση του πολιτικού προβλήματος. Ο Γενικός Γραμματέας των ΗΕ Κόφι Ανάν υποβάλλει σχέδιο λύσης στη βάση της διζωνικής ομοσπονδίας, που αποτελεί ένα συμβιβασμό των θέσεων των δυο πλευρών. Ωστόσο την τελευταία στιγμή οι ελπίδες χάνονται. Οι Τουρκοκύπριοι πραγματοποιούν μεγάλες μαζικές κινητοποιήσεις ενάντια στην ηγεσία τους, που αρνείται την αποδοχή του σχέδιου Ανάν.

2003

Στις 16 Απριλίου η Κυπριακή Δημοκρατία υπογράφει τη συμφωνία σύνδεσής της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προβλέπεται ότι το βόρειο τμήμα θεωρείται κατεχόμενο τμήμα που θα ενσωματωθεί στην Ένωση στο μέλλον. Το γεγονός αποτελεί μια μεγάλη πίεση στην Τουρκία, που είναι επίσης υποψήφια για εισδοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια σειρά από καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου εναντίον της Τουρκίας με βάση προσφυγές Ελληνοκυπρίων, που εμποδίζονται να παν στα σπίτια και στις περιουσίες τους, καθιστούν την πίεση ακόμα πιο ισχυρή.

Στις 23 Απριλίου το καθεστώς της "TRNC" επιτρέπει με όρους τη διακίνηση ανθρώπων πέραν από τη διαχωριστική γραμμή. Συμβαίνουν απίστευτες εικόνες: Χιλιάδες άνθρωποι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι ξανασμίγουν σε μια ατμόσφαιρα ενθουσιασμού και αισιοδοξίας ότι μπορούν να ξαναζήσουν μαζί.